Mae tri chant o filoedd o bobl bellach wedi elwa ar allu gweld gweithiwr gofal iechyd proffesiynol yn ddigidol, wrth i ymgynghori fideo ddod yn normal newydd ledled y wlad.
Ar ddechrau'r pandemig, roedd gweithwyr gofal iechyd proffesiynol ar draws GIG Cymru a chleifion o bob grŵp oedran a chefndir gyda'i gilydd yn croesawu'r platfform fideo-gynadledda saff, diogel, Mynychu Unrhyw le; gan sicrhau bod staff rheng flaen a chleifion yn parhau i gael eu hamddiffyn tra bod mynediad at wasanaethau gofal iechyd yn aros yn gyfan.
Lai na dwy flynedd yn ddiweddarach, wrth i'r garreg filltir 300mil ddod yn realiti, mae mabwysiadu a defnyddio Gwasanaeth Ymgynghori Fideo (VC) GIG Cymru ar draws gofal sylfaen ac eilaidd, yn dangos bod ymgynghori fideo wedi'i ymgorffori mewn llawer o ffyrdd clinigol GIG Cymru o weithio.
Esboniodd Mike Ogonovsky, Uwch Swyddog Cyfrifol, ar gyfer TEC Cymru, a arweiniodd y gwaith o gyflwyno'r platfform gyda byrddau iechyd ledled Cymru, fel rhan o ymateb Llywodraeth Cymru i COVID-19:
"Cododd achosion o Covid-19 nifer o heriau sylweddol i ddarparwyr gofal iechyd – yn enwedig o ran sut y byddent yn gallu parhau i weld pobl sydd angen cyngor, cymorth neu gefnogaeth barhaus.
"Roedd defnyddio VC fel gwasanaeth ymgynghori digidol yn gofyn am newid yn sylfaenol y ffordd y mae gweithwyr gofal iechyd proffesiynol yn gweithio ac yn 'gweld' cleifion ledled Cymru. Ar yr un pryd, roedd angen i ni fynd i'r afael â'r canfyddiad y byddai mynediad digidol yn cael ei lesteirio gan anabledd, oedran, rhyw, ethnigrwydd, incwm y cartref neu leoliad."
Bu timau clinigol a digidol yn gweithio gyda'i gilydd i gyflwyno ymgynghori fideo yn raddol i wasanaethau mewn ychydig fisoedd yn unig, gan drawsnewid y ffordd y caiff iechyd a gofal eu darparu ledled Cymru.
Ychwanegodd Ogonovsky:
"Mae cyflawni hyn drwy ddefnyddio technoleg syml, ond hynod ddiogel i dros 50 o arbenigeddau, yn ymdrech tîm Cymru go iawn, a gallwn i gyd fod yn falch iawn o'r hyn a gyflawnwyd gennym.
"Gan ein bod i gyd bellach wedi dod i arfer ag ymgynghori ar fideo fel un o'r ffyrdd rydym yn darparu neu'n derbyn gwasanaethau gofal iechyd, rydym yn cyflwyno'r camau nesaf ar gyfer gofal a alluogi gan dechnoleg yng Nghymru. Mae barn cleifion a chlinigwyr yn gadarnhaol iawn ac yn dangos sut rydyn ni i gyd wedi derbyn y ffordd newydd hon o wneud pethau - sy’n galonogol iawn."
Mae Rista Erasmus o Gaerdydd yn un o'r bobl yng Nghymru sydd wedi elwa ar ddefnyddio Attend Anywhere dros y ddwy flynedd ddiwethaf.
Yn gyn-ofalwr, roedd Rista yn cael ei ystyried yn agored i niwed a dywedwyd wrthi am hunanynysu. Fodd bynnag, mae angen gofal parhaus arni o ganlyniad i gyflwr cronig, ffeibrosis systig (FfS).
Dwedodd:
"Fel arfer mae angen i mi wneud archwiliad chwe wythnos gyda'r tîm yn Ysbyty Llandochau a fyddai'n gofyn am daith tacsi 20 munud yno ac awr a hanner ar fws adref."
Byddai'r apwyntiadau 30 munud i 1 awr hyn fel arfer yn cynnwys profion gwaed ar gyfer pethau fel swyddogaeth yr afu a lefelau fitaminau a hefyd pelydrau-X rheolaidd.
Pe bai Rista yn dal haint, byddai fel arfer angen iddi gael triniaeth wrthfiotig mewnwythiennol a fyddai’n arwain at aros yn yr ysbyty am ychydig ddyddiau i gael ei harsylwi. O ganlyniad, roedd Rista wrth reswm yn pryderu am yr hyn y byddai hyn yn ei olygu i'w gofal parhaus yn ystod y pandemig - yn enwedig gan fod ei gŵr yn gweithio i ffwrdd.
"Rwy’n treulio cryn dipyn o amser yn mynd yn ôl ac ymlaen i Landochau o Lanisien. Byddai teithio ar drafnidiaeth gyhoeddus yn cynyddu fy risg o ddal haint ac roedd hyn yn fy ngwneud yn nerfus iawn gan nad oes gennym deulu'n byw'n lleol."
Dywedodd Rista, sy'n blentyn canol i dri o blant, ei bod wedi dysgu byw gyda'r cyflwr.
"Cefais ddiagnosis o FfS pan oeddwn yn wyth mis oed, ac eto fi yw'r unig un yn fy nheulu gyda'r cyflwr. Er y gall fod yn anodd pan fyddaf yn teimlo'n sâl, rwyf wedi dysgu ymdopi ag ef ac mae'r ffaith fy mod yn gallu mynd i'm cartref fy hun, gofalu am ein ci a chael y driniaeth angenrheidiol yn anhygoel."
Roedd Rista yn gallu defnyddio'r tîm a oedd yn cynnwys ymgynghorydd, dietegydd, ffisiotherapydd a nyrs trwy Attend Anywhere. Mae hi'n ddiolchgar iawn am y lefelau uchel o ofal y mae'n parhau i'w derbyn.
"Mae fy ngŵr yn gweithio ym maes adeiladu ac mae hyn yn golygu fy mod yn treulio'r rhan fwyaf o amser gyda Ruby. Mae hi'n gydymaith gwych ac mae gallu gweld y tîm tra'n aros gartref yn golygu llawer iawn i'n teulu." Mae Gwasanaeth Ymgynghori Fideo GIG Cymru yn cael ei bweru gan Mynychu yn Unrhyw le; llwyfan cwmwl wedi'i adeiladu'n benodol ar gyfer gofal iechyd, gan ganiatáu galwadau fideo diogel rhwng clinigwyr a chleifion.
Roedd cyflwyno VC cenedlaethol yn raddol yn cyd-daro â nifer o astudiaethau ymchwil a gwerthuso a gynhaliwyd gan TEC Cymru, gan gynnwys ymchwil ynghylch cynhwysiant digidol.
Dywedodd Ogonovsky:
"Roedd angen deall y 'rhaniad digidol' canfyddedig yng Nghymru fel rhan o heriau posibl o ran cyflwyno VC yn raddol ledled y wlad. Fodd bynnag, dangosodd data gan 50,000 o gleifion a chlinigwyr nad oedd demograffeg grwpiau cymdeithasol, ardaloedd daearyddol na chyflyrau gofal iechyd yn unig yn effeithio ar y defnydd digidol.
"Mewn gwirionedd, dangosodd y data fod y gwasanaeth digidol yn cael ei dderbyn yn dda gan y rhai sy'n ei ddefnyddio ar draws pob grŵp cymdeithasol, waeth beth fo'i statws iechyd, anabledd, oedran, rhyw, ethnigrwydd neu incwm y cartref. Roedd y nifer sy'n defnyddio ymgynghori fideo ymhlith grwpiau oedran hŷn hefyd yn uwch yng Nghymru, yn ogystal â'r defnydd ymhlith aelwydydd ag incwm is.
Llinell amser ers mis Mawrth 2020:
- Roedd ymgynghoriad fideo cyntaf ar 16 Mawrth 2020, bythefnos ar ôl comisiynu TEC Cymru gan Lywodraeth Cymru i gyflwyno VC yn raddol Roedd y rhaglen yn canolbwyntio ar ddarparu'r hyfforddiant, y cymorth a'r offer i adael i dimau lleol benderfynu ar y ffordd orau o ddefnyddio'r dechnoleg i gefnogi pobl ar draws eu hardaloedd.
- O fewn 6 mis, cynhaliwyd mwy na 40mil o ymgynghoriadau fideo ledled Cymru.
- Gwerthuswyd defnydd, mabwysiadu a manteision VC ar draws gofal Sylfaenol, Eilaidd a Chymunedol o'r dechrau a'i ddefnyddio i lywio'r gwaith o gyflwyno a defnyddio'r dechnoleg yn raddol yn ystod Cam 2 (Gofal eilaidd a chartrefi gofal) a Cham 3 (deintyddiaeth, optometreg a fferylliaeth).
- Roedd VC ar gael ar draws dros 50 o arbenigeddau yn ystod y pandemig a chynyddodd yn esbonyddol ar draws gofal eilaidd.
- Ym mis Mawrth 2022 cyrhaeddwyd y garreg filltir 300mil ar gyfer ymgynghori fideo.
Mae VC bellach wedi'i wreiddio fel arfer busnes fel arfer ar gyfer llawer o weithwyr gofal iechyd proffesiynol a chleifion yng Nghymru ac mae ei ddefnydd yn cael ei addasu ar gyfer lleoliadau gofal eraill fel therapïau grŵp ar-lein a dosbarthiadau.
Mae'r manteision i gleifion, teuluoedd, clinigwyr a chymdeithas sy'n defnyddio VC dros y ddwy flynedd ddiwethaf yn sylweddol.
Gyda rhwng 2.5mil a 3mil o ymgynghoriadau yr wythnos (yn cyrraedd uchafbwynt o tua 5mil ar uchafbwynt y pandemig), defnyddiwyd VC yn helaeth ar draws nifer o arbenigeddau ar unrhyw adeg benodol.
Mae canfyddiadau gwerthuso, a gasglwyd rhwng Medi 2020 ac Awst 2021 yn unig o blith 35,498 o ymatebwyr, gan gynnwys 22,879 o gleifion a 12,619 o glinigwyr yn dangos:
- Yr arbedwyd cyfanswm o 217,900 o funudau teithio (dwy ffordd) rhwng mis Mawrth 2021 a mis Medi 2021 (3632 awr).
- Y math o weithgaredd a oedd fwyaf tebygol o gael ei gynnal gan ddefnyddio VC oedd yr apwyntiadau cyntaf.
- Cafodd VC ei raddio'n gadarnhaol o ran ansawdd, gydag 85.9% o'r sgoriau ar gyfer "Rhagorol", "Da Iawn", neu "Da".
Yn gyffredinol, ataliwyd wyneb yn wyneb ar gyfer 85% o apwyntiadau a byddai bron pob un - 90% o gleifion, yn defnyddio neu'n ystyried defnyddio VC eto yn y dyfodol.
Mae TEC Cymru yn parhau i gydweithio â thimau digidol a chlinigol, i archwilio, ysgogi a rhannu'r nifer o enghreifftiau rhagorol o sut y gall VC gefnogi'r gwaith o ddarparu gofal yng Nghymru.
I gael gwybod mwy am y defnydd o VC o fewn gofal iechyd cysylltwch â teccymru@wales.nhs.uk.